مركز مشاوره

۴ تا ۵ سالگي: من مي‌توانم هر آنچه تو مي‌تواني باشي باشم
افكار كودكان در سنين ميان چهار تا پنج سالگي متشكل­تر، متمركزتر و معمولي­تر مي‌شود. آن‌ها ياد مي‌گيرند يك ايده، مسئله و يا وظيفه را تا مرحله به دست آوردن نتيجه دنبال كنند و حتي از يك روز تا روز ديگر روي آن فكر و عمل كنند تا با موفقيت به پايان برسانند. كودكان پنج ساله نگران نظم و كمال هستند. آن‌ها مي‌توانند درباره يك نظريه فكر كرده و آن را اجرا نمايند در حالي كه در آغاز اين سال ممكن است به سرعت از يك ايده به ايده ديگر بروند. افكار آن‌ها به تدريج عميق‌تر شده و حافظه آن‌ها در مورد حوادث، موقعيت‌ها و استراتژي‌ها در حل مسائل و غيره بهبود مي‌يابد. از چهار تا پنج سالگي رشد آن‌ها در زمينه استقلال افزايش مي‌يابد. كارهايي كه آن‌ها در چهار سالگي براي حفظ و مراقبت از خود انجام مي‌دادند در پنج سالگي با سادگي بيشتر و نظارت كمتر انجام مي‌دهند. در پنج سالگي بسياري از كودكان در منزل به كارها كمك مي‌كنند مثل شستن و خشك كردن ظروف، چيدن ميز و نظاير آن. از چهار تا پنج سالگي بايد قوانين اجتماعي جزو سرشت كودكان شود و رفتارشان بر قضاوت شخصي خودشان متكي باشد. آن‌ها از خودشان در ارتباط با ديگران آگاهي بيشتري به دست مي‌آورند و وظيفه يادگيري را دنبال خواهند كرد زيرا اين وظيفه بيشتر آن‌ها را به صورت يك فرد مورد احترام درخواهد آورد كه داراي صفاتي شبيه به ديگران و باارزش از نظر آنان خواهند شد. آن‌ها به شركت در نمايشنامه درام اجتماعي به عنوان راهي براي معرفي تصويري از خود از طريق كشف يك سري نقش‌هاي مختلف ادامه مي‌دهند.
مهارت‌هاي حركتي كودكان چهار تا پنج ساله به‌اندازه كافي پيشرفت كرده است كه در بازي آن‌ها كارهاي برجسته متنوع و حركات ساده ژيمناستيك ديده مي‌شود. در پنج سالگي آن‌ها مي‌توانند لي‌لي كنند، بپرند، طناب بازي كنند، بدوند، از جايي بالا روند، دور خود بچرخند و غيره. اين بازي‌ها راهي است براي تمرين مهارت‌هاي حركتي و نيز يادگيري همكاري با ديگران، ايجاد تناسب ميان اعمال و دستورالعمل‌هاي شفاهي و آگاهي و پيروي از يك سري قوانين ساده.مشاوركودك و نوجوان
مهارت‌هاي حركتي ظريف بهتر شده و تحت كنترل در مي‌آيد. ممكن است بعضي از كودكان به يادگيري نوشتن علاقه‌مند باشند. اكثر نقاشي‌هاي كودكان كنترل شده و منطبق بر تصوير و طرح ذهني است. طرز گرفتن مداد بهتر شده و از قيچي براي بريدن چيزها به خوبي استفاده مي‌كنند. در اين دوره زبان به طور روزافزوني جاي عمل را مي‌گيرد. كودكان مي‌توانند فقط با گفتن زباني «وانمود كنند» كاري را انجام داده‌اند مثلا «بيا وانمود كنيم من مادر هستم و تو بچه و من مي‌خواهم تو را تنبيه كنم.» كودكان ياد مي‌گيرند براي مشكلات راه‌حل‌هاي شفاهي بيابند درحالي‌كه در گذشته به وسيله بدن و عواطف شديد عكس‌العمل نشان مي‌دادند. از چهار تا پنج سالگي كودكان همچنان تعداد كلمات خود را افزايش داده، طول جملات شان را زياد مي‌كنند.
پيچيدگي ساختمان جملات خود را بالا مي‌برند و بيش از پيش از زبان به عنوان راهي براي آموختن درباره چيزها در دنياي خود استفاده مي‌كنند. سوالات آن‌ها بيشتر براي كسب اطلاعات بوده و علاقه آن‌ها به كتاب و داستان بيشتر بر مبناي واقعيات مي‌باشد. بالاخره زبان فقط جزئي از نمايشنامه آن‌ها نيست بلكه به عنوان مبناي نمايشنامه مي‌باشد. بازي با قيافه‌سازي و كلمات مسخره براي كودكان در اين سن تفريحي مي‌باشد.
كودكان چهار ساله هم اكنون درك مي‌كنند كه چيزها در دنياي آن‌ها داراي نظم است و وقتي از يكديگر جدا مي‌شوند مي‌توان آن‌ها را دوباره به همان نظم اول برگرداند و اينكه بسياري از چيزها را مي‌توان به روش منظم با يكديگر مقايسه و به هم مرتبط نمود. بين چهار تا پنج سالگي مي‌توانند راه‌هاي پيچيده‌تري براي نظم دادن به چيزهاي بيشتري در دنياي خود و بر حسب صفات فيزيكي آن‌ها، وضعيت آن‌ها در زمان و فضا و يا اينكه افراد ديگر چگونه آن‌ها را تعريف و تفسير مي‌كنند كشف نمايند.
چگونه مي‌توانيد حركت كنيد؟
شركت‌كنندگان: كودكان چهار تا شش ساله و يك بزرگسال. بعضي از كودكان كوچك‌تر نيز مي‌توانند از نوع ساده‌تر اين فعاليت لذت ببرند.
توضيح: در هر مهارتي كه كودك ياد مي‌گيرد زماني مي‌رسد كه آن مهارت به اندازه كافي رشد كرده و كودك از گسترش و توسعه آن، از در هم آميختن آن با ساير مهارت‌ها و از افزودن انواع جديد مهارت به آن لذت مي‌برد. در اين سن اكثر كودكان مي‌توانند به آساني راه بروند و بدوند، تعادل خود را از پشت تا پنجه پا در يك زمان و بر روي يك پا حفظ كنند، بپرند، لي لي كنند، روي پنجه پا راه بروند و در شش سالگي مي‌توانند طناب بازي كنند.

آن‌ها آماده هستند اين مهارت‌ها را در گسترش راه‌هاي متنوع‌تر، كنترل شده­تر و اصلاح شده­تر حركتي به كار اندازند. فعاليت‌هاي زير به كودكانتان كمك مي‌كند حركات هماهنگ‌تر، باوقارتر و موثرتري انجام دهند.
۱- حركت در فضا
الف- محوطه‌اي را به حركت خود و كودكتان اختصاص دهيد كه شامل انواع مختلف فضاها باشد مانند: فضاهاي احاطه شده، مثل تونلي كه از كارتنهاي بزرگ كه در و ته آن را كنده باشيد درست شده است. فضاهاي باريك مثل صندلي و يك كاناپه كه نزديك ديوار قرار داده شده به طوري كه به زور از آن عبور نماييد. فضاهاي باز و فضاهايي كه به وسيله موانع مشخص مي‌شود كه بايد آن‌ها را دور بزنيد مثل صندلي‌هايي كه به صورت يك دايره قرار گرفته باشند.

منبع:مركز مشاوره-مشاوره كودك و نوجوان:افكار كودكان

اگر تصميم گرفتيد كه در مورد يك رفتار كودك از روش ناديده گرفتن استفاده كنيد، به هيچ وجه به آن واكنش نشان ندهيد، چه زباني و چه غير زباني. وقتي در حال انجام آن رفتار است، با حركات صورت به او اشاره نكرده، حتبي نگاهش هم نكنيد. وانمود كنيد كه مشغول انجام كاري هستيد و اتاق را ترك كنيد. اگر نمي‌توانيد از اتاق بيرون برويد، رويتان را به سمت ديگري برگردانيد و تا وقتي كه كودك به عملش ادامه مي‌دهد، شما نيز اين روش را ادامه دهيد.
اين روش بدين معنا نيست كه با او به سردي رفتار مي‌كنيد، بلكه اين خود نوعي توجه است. به او لبخند نزنيد. زيرا اين عمل شما، او را جسورتر نيز خواهد كرد. فقط آن قدر به كارتان مشغول شويد كه به نظر آيد به هيچ چيزي در اطرافتان توجه نداريد. يك پسر كوچك هنگامي كه مقدار بيشتري از غذاي مورد علاقه‌اش را مي‌خواهد، عادت دارد كه سرش را داخل بشقابش فرو كند و جيغ بكشد.
والدينش آموخته‌اند كه با يكديگر حرف بزنند و مثلا در مورد گرد و خاك روي شمعدان‌ها يا روميزي صحبت كنند و به اين ترتيب گريه كردنش را ناديده بگيرند. در نهايت، وقتي كودك خردسال مي‌فهمد كه ممكن نيست بتواند از آن غذاي به خصوص بيشتر بخورد، قاشقش را برمي‌دارد و به خوردن چيز ديگري مشغول مي‌شود.
رفتار عجيب كودك و مشاوره تلفني فوريهر تلاشي را براي جلب توجه به عنوان علامتي از پيشرفت در نظر بگيريد و كوشش خود را براي بي‌توجه نشان دادن به آن دو برابر كنيد. راديو را روشن كنيد، نگاهي به پنجره بيندازيد، در مورد كارهاي روزانه با خودتان صحبت كنيد. همه اين‌ها راه‌هايي موثر براي تداوم بي‌توجهي هستند.
انتظار داشته باشيد تا رفتارها قبل از بهتر شدن، بدتر شوند
وقتي براي اولين بار اقدام به ناديده گرفتن يك رفتار ناشايست مي‌كنيد، كودك شما تمام سعي‌اش را مي‌كند تا توجهي را كه قبا جلب مي‌كرده، دوباره به‌دست آورد. او از هر نظر بر شدت رفتارش مي‌افزايد تا آنجا كه مطمئن شود از شما پايخ دريافت خواهد كرد. ولي شما نبايد تسليم شويد. نگذاريد حس كند كه مي‌تواند با رفتار احمقانه‌اش مثل گذشته شما را به تسليم وادارد.
سعي كنيد دفعات و مدت زماني را كه رفتار مزبور رخ مي‌دهد، در نظر بگيريد تا بتوانيد از پيشرفت در كار آگاه شويد. اگرچه ممكن است اين‌طور به نظر آيد كه كودك قصد دارد تا ابد بدخلقي و نق‌نق كند، اما وقتي طول مدت آنها را اندازه بگيريد، مي‌بينيد كه بيش از چند دقيقه نمي‌پايند.
پس از چند روز متوجه مي‌شويد كه ابتدا دفعات بروز رفتار زننده كودكتان افزايش مي‌يابد، اما به تدريج از آن كاسته مي‌شود و در نهايت از بين مي‌رود. وقتي متوجه مي‌شويد كه فرزند خردسالتان ديروز به خاطر آب نبات ده دقيقه گريه كرد، اما امروز هشت دقيقه، تشويق مي‌شويد تا رويه را ادامه دهيد. پاسخ «نه» شما به گريه يك كودك به خاطر شيريني، فقط براي مدت كوتاهي برايش خاطره مي‌شود و پس از مدتي آن را فراموش مي‌كند.
پس اين نكته را در ذهن داشته باشيد كه هرچه ثابت قدم‌تر باشيد و بي‌توجهي كامل‌تري نسبت به رفتار هدف داشته باشيد، آن رفتار در زمان كوتاه‌تري فروكش خواهد كرد.
رفتارهاي مطلوب را تقويت كنيدمي‌توانيد براي سرعت بخشيدن در اصلاح رفتارهاي نامطلوب، رفتارهاي مطلوب را با تعريف و تمجيد و جوايز تقويت كنيد. براي نمونه، پس از آن كه كودكتان گريه‌اش را قطع كرد و مشغول برداشتن اسباب بازي‌هايش شد، بدون معطلي به خاطر اين رفتارش او را تحسين كنيد و به او نزديك‌تر شويد و نشان دهيد كه مجذوب كارش شده‌ايد. اگر گريه و بهانه‌گيري دوباره شروع شد به آن توجهي نكنيد تا دوباره قطع شود.
اگر كودك با غذايش بازي مي‌كند و شما آن را ناديده مي‌گيريد، وقتي بازي را تمام مي‌كند و چنگالش را به دست مي‌گيرد، واكنش نشان دهيد. به او بگوييد كه از نحوه غذا خوردنش خوشتان مي‌آيد.
گاهي مي‌توانيد در حضور كودك مختلف، از رفتار مثبت كودك ديگر ستايش كنيد. اين كار ممكن است به تقليد كودك مختلف از كودك خوش اخلاق بينجامد. براي نمونه، خانم خانه‌داري را در نظر بگيريد كه يكي از فرزندانش مرتبا از ميز غذاخوري بالا و پايين مي‌رود، در حالي كه فرزند خردسال ديگرش، خيلي مودب روي صندلي‌اش نشسته است. مل صحيح اين است كه در حالي كه وانمود مي‌كنيد از بالا و پايين رفتن آن كودك خبر نداريد، كودك ديگر را به خاطر رفتار شايسته‌اش تشويق كنيد. يك احتياط! اگر اين رويه، رفتار نامطلوب را تشديد كرد، دست نگه داريد! اما آن را به خاطر داشته باشيد. زيرا اين روش، بالاخره در موقعيت ديگري جواب خواهد داد.
روش حل مشكل رفتار كودكچگونه از روش «سوزن گرامافون گير كرده» استفاده كنيم سعي نكنيد كه هميشه براي كودكي كه جواب منفي شما را نمي‌پذيرد، دليل بياوريد. اين كودك آموخته است كه با سماجت و پافشاري مي‌توان به نتيجه دلخواه رسيد، بنابراين، آن قدر ادامه مي‌دهد تا شما را تسليم كند. اين جمله او كه «چرا نمي‌تونم برم بيرون؟» آن قدر تكرار مي‌شود كه سرسام مي‌گيرد. به خصوص پس از آن كه چندين بار دليلش را برايش توضيح داديد.
عصباني نشويد! زيرا عصبانيت اغلب به احساس تقصير مي‌انجامد تا موفقيت، به علاوه، هيچ‌گاه نيز تسليم نشويد. اگر روش ناديده گرفتن را دوست نداريد يا در استفاده از آن گير كرده‌ايد، از روش سوزن گرامافون‌گير كرده استفاده كنيد. ااس اين روش آن است كه در برابر خواست‌هاي كودك، رفتاري مانند خودش ولي از نوع بزرگسالان داشته باشيد.

براي نمونه، برايان را در نظر بگيريد؛ او براي يك خوراكي درست قبل از شام، در حال بهانه گرفتن است. شما فكر مي‌كنيد آن قدر كه وانمود مي‌كند گرسنه نيست و مي‌خواهيد كه شامش را بخورد. اول علت تصميمتان را به دقت برايش توضيح دهيد، اما فقط يك بار. بعد اگر به دلايل شما توجه نكرد و بهانه گرفتن را از سر گرفت، همان توضيح را منتهي به‌طور خلاصه تكرار كنيد، «قبل از شام خوراكي نمي‌شه!»
اهميتي ندارد كه بهانه‌هاي برايان چقدر تكرار مي‌شود، فقط بگوييد، «قبل از شام خوراكي نمي‌شه» اين روش به خصوص زماني بيشترين تاثير را دارد كه به نظر آيد كم‌ترين توجهي به بهانه‌هاي كودك نداريد. اين كار را ادامه دهيد و جمله مزبور را پس از هر درخواست با آواز زمزمه كنيد.

منبع:مركز مشاوره-مشاوره تلفني كودكان:عدم توجه به رفتار كودك در موارد خاص

روانشناسي كودك :تاييد كارهاي كودك يا برخورد قاطع
«دست نزن عزيزم» كافيه ديگه! مگه به تو نمي‌گم اين كارو نكن! در ذهن تصور كنيد كه يكي از آن روزهاي وحشتناك است كه هرگونه ترفندهاي از طرف شما بي‌اثر مانده است و هر شيطنت و آتشي كه كودكتان دلش مي‌خواسته، سوزانده است.
يك روز وحشتناكي را تصور كنيد كه ترفندهايي كه به طور معمول موثر از آب در مي‌آمد، بي‌اثر مانده و كودك دلبندتان به اصطلاح هر آتشي دلش مي‌خواسته، سوزانده است و هر چقدر شما به او گفته‌ايد «بسه ديگه! مگه نمي‌گم نكن!» گوش‌هايش به صحبت‌هاي شما بدهكار نيست و توجهي نمي‌كند. بالاخره از كوره در مي‌رويد و مقداري صدايتان را بلندتر مي‌كنيد و كمي تندتر با او صحبت مي‌كنيد؛ ولي كجاست گوش شنوا؟ جالب است بدانيد از نگاه كودكتان، او توانسته به وسيله شيطنت‌هاي خودش، توجه شما را به سمت خودش جلب كرده و مطمئنا برايش مهم نيست كه اين جلب توجه از سمت شما مثبت باشد يا منفي.
ممكن است برخي مواقع به خودتان بباليد كه چقدر خوب است كه خونسردي خودم را حفظ كردم و شايد گاهي داد و فرياد هم به ذهنتان نرسد و مواردي اينچنيني را از خودتان بروز ندهيد و فقط بگوييد «دست نزن عزيزم»، ولي دوباره هيچ گوش شنوايي از طرف كودكتان نيست كه به اين حرف‌ها توجه كند. پس در نهايت چه بايد كرد؟
وقتي كودك خطايي را مرتكب شد، با چه روشي با او حرف بزنيم؟
خوب است بدانيد براي اين‌كه كودك را به سمت رفتار درست و مناسب سوق دهيم، بايد اول برخورد درست و صحيح را با كودك ياد گرفت و از راه‌هاي خودش وارد شد. چون ندانستن و تجربه نداشتن در اين زمينه، ممكن است كار دست شما بدهد و رويه و روش رفتاري اشتباه شما باعث شود كه كودكتان پرخاش كند و گاهي اوقات با حركات عجيب و پرخاشگرانه، شما را ناراحت كند.
موقعي كه مي‌خواهيد با كودكتان حرف بزنيد، بايد به چگونگي و نوع صحبتتان فكر كنيد، چون كودكتان غالبا به حركات بدن، وضعيت، اضطراب، لحن و بلندي صدايتان، نگراني و خيلي مسائل اينچنيني دقت دارند كه ممكن است شما از آنها غافل بوده و زياد به اين مسائل دقت نكنيد.
موقع صحبت كردن با فرزندتان سعي كنيد نقش بازي كنيد، يعني همه اكثر چيزها را بزرگ جلوه دهيد و در موردشان اغراق كنيد. حدالامكان سعي كنيد با اعتماد به نفس با او حرف بزنيد. بعضي مواقع كه خواسته‌هاي شما با كودكتان با هم فرق دارد، خودتان را شخص سوم خطاب كنيد تا بتوانيد از يك جنگ تمام‌عيار جلوگيري كنيد. به طور مثال بگوييد «مامان مي‌خواد دستاتو بشوره».
اين موضوع را بدانيد و جدي بگيريد كه صحبت كردن با لحني قاطع به طرز عجيب و معجزه‌آسايي اثر دارد و موثر واقع مي‌شود. در بسياري از مواقع صداي آرام، قاطع و حركات مطمئنتان براي انتقال پيدا كردن پيام به فرزند شما كافي است، چون در اين صورت به آنها اين پيام را مي‌دهد كه در اين زمينه‌ها خط قرمزهايي وجو دارند كه او نمي‌تواند پايش را از آن‌ها جلوتر بگذارد. حتما در تمام مواقعي كه با كودكتان در حالت صحبت هستيد و يا با او بازي مي‌كنيد و حتي به او غذا مي‌دهيد، تمام خونسردي خودتان را حفظ كنيد و هرگز از كوره در نرويد، چون اين كار باعث مي‌شود كه به مرور زمان بر روي رفتار و عملكرد كودك تاثير منفي بگذاريد و او را نيز ترغيب به اين كار كنيد.

در موقعي كه كودك شما دچار خطايي شد، بايد با لحني قاطعانه با او صحبت كنيد:
– سعي كنيد كه داد و فرياد راه نيندازيد، اما در مقابل رفتار بد او با لحني محكم حرف بزنيد و خودتان را جدي‌تر نشان دهيد.
– به اندازه قد كودك خم شويد تا قد بلند شما بچه را نترساند و به طور مستقيم به چشمانش نگاه كنيد، چون اگر به طور مستقيم و ايستاده و از بالا با او صحبت كنيد، او صحبت شما را ناديده مي‌گيرد و زياد توجهي نمي‌كند.روانشناسي كودك
– اگر فرزندتان خواست رويش را از شما برگرداند و به سمت ديگري برود، دستهايش را بگيريد تا به طور مستقيم به شما نگاه كند و به او بگوييد «لطفا به من نگاه كن».
– به هيچ عنوان نبايد در صدا، حركات و لحن گفتار شما اثري از تهديد و خشونت باشد، زيرا اين كار باعث مي‌شود كه آنها نيز رفتاري ناخوشايند و غير قابل تصور از خود بروز دهند كه مطمئنا باعث ناراحتي خود شما نيز مي‌شود. اگر احساس كرديد كه عصباني هستيد و يا نمي‌توانيد جلوي خشونت خود را بگيريد، سعي كنيد از آنها براي دقيقه‌اي دور شويد و بعد از اين‌كه بر اعصاب خود مسلط شديد، دوباره به سمتشان برويد.

منبع:مركز مشاوره-روانشناسي كودك :تاييد كارهاي كودك يا برخورد قاطع

با يك بغل شروع شد. من و دخترم از مهدكودك بيرون مي‌آمديم كه دوست صميمي‌اش آمد جلو تا او را بغل كند. دخترم اجازه نداد و دستم را مي‌كشيد تا برويم. براي من خيلي عجيب بود و راستش را بخواهيد شرمنده شدم. مادر بچه آنجا ايستاده بود و نگاه‌مان مي‌كرد. يواشكي از دخترم خواستم كه دوستش را بغل كند. اينكه آن بچه كوچك و نازنين از رفتار دخترم آزرده شود و قرار گرفتن در اين شرايط امتناع احساس بدي برايش ايجاد كند، برايم سخت بود. اما من به پيامي كه به فرزند خودم مي‌دادم توجه نمي‌كردم و فقط نگران دوستش بودم. من مي‌خواستم دخترم را مجبور به انجام كاري كنم كه دوست نداشت. به دخترم اين مفهوم را انتقال دادم كه حريم شخصي‌اش مهم نيست و مي‌تواند به خاطر خوشايند ديگران و فقط براي اينكه آدم باادبي به نظر برسد از تمايل خودش بگذرد.
✨من بعدا متوجه اشتباهم شدم و رفتارم را تغيير دادم؛ گام‌هايي برداشتم براي اينكه او بفهمد بايد بدنش را دوست داشته باشد و آن را حق خودش بداند و هيچ‌كس حتي مادرش نمي‌تواند و نبايد به او بگويد با بدنش چه كند.
چطور توانستم حق مالكيت بدن را به او ياد بدهم؟
او حق دارد براي موهايش تصميم بگيرد
دخترم موهاي بلند و فر و زيبايي دارد. اما همين موها يك چالش مهم در زندگي من بود. موهاي بلند روي كمر زيباست اما دردسرهاي خودش را دارد. مثلا شست‌وشوي اين همه مو كار ساده‌اي نيست و واقعا زمان بر است. آرايش مو و جمع كردنش هم سخت است. شايد من دوست داشته باشم او موهايش را كوتاه كند تا كار مراقبت و نگهداري از موها آسان‌تر شود. اما اين واقعا حق من نيست كه براي اندازه موهاي دخترم تصميم بگيرم مگر اين‌كه او خودش بخواهد. اين موها متعلق به من نيست و من فقط والد او هستم نه مالك بدن او. اين موهاي اوست و به من ربطي ندارد كه دخترم دوست دارد دردسر شستن موهايش را تحمل كند. تا زماني كه اين كار به او آسيبي وارد نمي‌كند و با موهاي بلندش خوشحال است، من به اين حق احترام مي‌گذارم و نظري نمي‌دهم.
آيا من اجازه دارم او را غلغلك بدهم؟
فرزند من بدن حساسي دارد و غلغلكي است. وقتي بچه‌تر بود ما زياد با او شوخي مي‌كرديم و غلغلكش مي‌داديم. يادم مي‌آيد كه بارها از ما خواسته بود كه بيشتر ادامه ندهيم و شوخي بس است. يك بار باجديت گفت: «بس كن!» اما من باز غلغلكش مي‌‌دادم و مي‌گفتم: «بس نمي‌كنم، بس نمي‌كنم.»
غلغلك دادن كار جالبي است اما مي‌تواند براي كودك يك موقعيت آزار دهنده باشد. بعدها دوباره به اين مساله فكر كردم. من چه چيزي به او ياد دادم؟ آيا منظور من اين نبود كه «نه» گفتن تو ارزشي ندارد و معنايش واقعا تمام كردن نيست؟ تو از ما خواستي ديگر غلغلك ندهيم اما حرف تو براي ما مهم نبود. گويا خواسته تو بي‌اعتبار و بي‌ارزش است.

ما وقتي اين نكته را متوجه شديم، رفتارمان را تغيير داديم. هنوز هم گاهي وسط بازي قلقلكش مي‌دهيم اما وقتي او مي‌خواهد كه ديگر ادامه ندهيم، به خواسته‌اش توجه مي‌كنيم مگر اين‌كه خودش دوباره پيشنهاد شروع بازي را بدهد. بغل كردن زوركي نيست بعد از ماجرايي كه گذشت من از دخترم خواستم بدون اينكه ديگران را ناراحت كند و احساسات‌شان را جريحه‌دار كند به آنها بفهماند كه علاقه‌اي به بغل كردن ندارد و تاكيد كردم كه حتي من به عنوان مادرش هرگز او را مجبور نخواهم كرد كاري كه واقعا دوست ندارد را انجام بدهد حتي اگر اين يك بوسه كوچك از گونه‌اش باشد. ديگر هرگز از او نخواستم براي رعايت ادب و خوشايند ديگران پذيراي آغوش آنها باشد.
اين مساله‌اي ساده بود و من نتيجه‌اش را خيلي زود در رفتار فرزندم ديدم : دفعه بعدي كه دوستش مي‌خواست او را بغل كند، دخترم ابتدا سعي كرد از موقعيت فرار كند اما حرف‌هاي ما تاثير مثبتي داشت، چون او دوباره برگشت و به دوستش گفت: «امروز بغل نمي‌خوام.» حرف او اصلا به معناي رد كردن درخواست محبت‌آميز دوستش نبود. من دخترم را مجبور نمي‌كنم كه ديگران را به آغوش بگيرد يا ببوسد يا هر واكنش و تماس جسمي محبت‌آميز ديگري داشته باشد مگر اينكه واقعا اين كار برايش خوشايند باشد.

منبع:مركز مشاوره-حق مالكيت بدن را به كودك ياد بدهيد

مشاور خوب كودك : شناخت وضعيت رشد جسمي كودك
براي شناخت وضعيت رشد جسمي كودك، معيارهاي مراحل رشد، هرگز اصول آماري قرار نمي‌گيرد. كودك ممكن است نسبت به تاريخ سني كه توسط آن مرحله معين نشده است، بسيار جوان يا بسيار مسن باشد. بنابراين بايد معيار سطح مرحله‌اي را پيدا كنيم تا بتوانيم درجه بلوغي را كه كودك واقعا به آن دست يافته، تشريح كنيم. از طريق معيارهايي كه براي هر دوره تعيين شده، تفاوت‌هاي فردي نمايان مي‌شود.
در فرآيند رشد هميشه سرعت مفهوم متغيري دارد، مثلا رشد در سن ۵ سالگي كند شده و از سن ۱۰ سالگي تغييرات ناشي از رشد نمايان خواهد شد. عمل رشد به طور دائمي از بدو تولد شروع مي‌شود و تغييراتي را ايجاد مي‌كند كه متاسفانه گاهي نسبت به اين تغييرات توجهي نمي‌شود كه اين بي‌توجهي تاثيرات سوئي بر روي فرزند در حال رشد مي‌گذارد، زيرا رشد علاوه بر تغييرات جسمي، تغييراتي در رفتار كودك نيز ايجاد مي‌كند كه به موازات فرايند رشد جسمي انجام مي‌گيرد. البته تغييرات حاصل از رشد جسمي از محيط پيرامون كودك نيز متاثر است. مثلا رشد كودكي كه در شمال كشور زندگي مي‌كند، با كودكي كه در جنوب كشور است، تفاوت خواهد داشت. با اين وجود مي‌توان گفت كه كودكان نواحي مختلف جامعه از لحاظ رشد و تغييرات فيزيكي و رواني قابل مقايسه هستند.
البته مراحل رشد كودك، مختص دسته‌بندي كودكان نيست، بلكه وسيله‌اي است كه به ما امكان مي‌دهد رفتار كودكان را تعبير و تفسير كنيم. كودك بيش از ششصد عضله متمايز دارد كه او را كاملا در بر گرفته‌اند. اكثر اين عضلات (پي – ماهيچه) شديدا توسط جهت‌هاي قرينه و با دستگاه مفصلي و اهرمي قابل توجهي به اسكلت محكم شده‌اند. پيچيدگي سيستم عضلات ماهيچه‌اي از حد تصور فراتر است، زيرا كودك در حدود چهل ميليون تار ماهيچه‌اي دارد كه هر يك از اين تارها به نوبه خود از تعداد بي‌شماري رشته‌هاي نازك ميكروسكوپي ساخته شده است كه اين رشته‌ها نيز به نوبه خود به رشته‌هاي نازك عصبي متصل مي‌شوند كه مايعات مغزي انتشاردهنده تحريك عصبي آنها از يك سري سلول‌هاي عصبي كه در مغز و نخاع قرار دارند، حاصل مي‌شود.
بخش اعظم اين تشكيلات، در طول ۱۰ سال اوليه زندگي ساخته مي‌شود و به شكل يك فرايند منظم انجام مي‌گيرد و بر اساس يك نظم دقيق ايجاد مي‌شود كه مراحل رشد را يادآوري مي‌كند. روند اين تشكيلات قبل از تولد شروع مي‌شود. كودك قبل از تولدش قادر است حركاتي انجام بدهد و وضعيت خود را تغيير بدهد (كل حركاتي را كه در طول دوره جنيني انجام مي‌شود، قابل ملاحظه است.)
كمي پس از تولد، نوزاد وضعيت‌هاي فعالي را كه چشم‌ها، سر، بازوها، پاها و بالا تنه وارد عمل مي‌كند، مي‌پذيرد؛ كه اين وضعيت كاملا منظم و هماهنگ است. اين كشف قابل ملاحظه، انضباط و هم‌آهنگي وضعيت چشم‌ها، سر و دست‌ها و بدن را ايجاب مي‌كند، حركت غير ارادي و نيروبخش گردن از دوران كودكي به عنوان منشأ ساده رشد در نظر گرفته مي‌شود.
زندگي قبل از تولد
دوران طبيعي بارداري معمولا در حدود ۲۸۰ روز است. مي‌توان دوران ۹ ماهگي بارداري را به سه قسمت تقسيم كرد كه به آنها سه ماهه اول، دوم و سوم مي‌گويند. بايد توجه داشت جنين در طول دوران بارداري از خون مادر تغذيه مي‌كند و به همين دليل رشد جنين در اين دوران، وابستگي شديدي به مادر دارد.
سه ماهه اول
در سه ماهه اول قلب ضربان نسبي دارد و خون را به تمام قسمت‌هايي كه اندام جنين است، مي‌رساند. چشم و بيني و گوش خارجي هنوز تشكيل نشده است. دستگاه گوارش همچنان در حال تشكيل شدن است.
در پايان هفته هشتم وزن جنين در حدود يك گرم و طول قد او در حدود ۵/۲ سانتيمتر است. اندام‌ها كم‌كم قابل رويت هستند، ولي بازو، آرنج، ساعد، دست‌ها، ران، زانو، ساق و پاها كم و بيش ديده مي‌شود. در اواخر هفته هشتم زائده مانندي كه قبلا به شكل دم ديده مي‌شد، از بين مي‌رود. در انتهاي هفته دوازدهم وزن جنين ۳۰ گرم و طول قد ۵/۷-۹ سانتيمتر است. در اين دوره اندام‌ها تشكيل شده‌اند، بازوها، انگشتان دست‌ها و پاها ك املا مشخص شده است. گوش خارجي قابل رويت است. ضربان قلب را در اين موقع با وسايل مخصوص مي‌توان شنيد، ناخن‌ها تشكيل شده و چشم‌ها كامل مي‌شوند.مشاوره كودك
سه ماهه دوم
در سه ماهه دوم اعضا و اندام‌هايي كه در سه ماهه اول تشكيل شده در سه ماهه دوم رشد مي‌كند و به مرحله تكامل نزديك مي‌شود.
در پايان دوره شش ماهگي طول قد جنين در حدود ۵/۲۷ تا ۳۰ سانتيمتر و وزن آن ۶۰۰ تا ۷۲۰ گرم است. در ماه‌هاي پنجم و ششم پوست بدن جنين قرمز مي‌شود. در اين زمان كه غدد چربي پوست شروع به ترشح چربي مي‌كنند و همراه با سلول‌هاي مرده پوست، ماده سفيد رنگي را تشكيل مي‌دهند كه پوست جنين را مي‌پوشاند كه اين، وظيفه حفاظت از پوست را به عهده خواهد داشت.
سه ماهه سوم
در سه ماهه سوم و در پايان نهمين ماه بارداري وزن معمولي جنين دختر در حدود ۳۰۰۰ گرم و پسر در حدود ۳۲۰۰ گرم است. طول قد در حدود ۵۰ سانتيمتر است. پوست بدن تغيير كرده و سفيد يا صورتي كمرنگ مي‌شود و پشت جنين از ماده چرب سفيد پوست پوشيده مي‌شود.

نيازهاي جسمي كودك
رشد جسماني كودك با اشباع نيازهاي جسمي او و فراهم كردن وسايل مادي امكان‌پذير خواهد بود. كودكان در سنين مختلف در سلامتي يا بيماري نيازهاي متفاوتي دارند. مثلا: نوع و مقدار غذا و خوابي كه كودك در سال‌هاي اول زندگي بدان نياز دارد، با سال‌هاي بعد متفاوت است. پدر در صورت حضور از نظر تغذيه حقي بر فرزند دارد و بايد از نظر غذايي نيازمندي‌هاي او را تامين كند.

منبع:مركز مشاوره-مشاور خوب كودك : شناخت وضعيت رشد جسمي كودك

در مقابل رفتارهاي منفي كودك توجهي نكنيد: رفتارهاي آزار دهنده كودك كه موجب خشم والدين مي شود.
ازجمله : فرمان نبردن از دستورات والدين  و رفتارهاي خشن انجام مي دهند .
كه مهم ترين اين رفتار خراب كردن وسايل شخصي مخصوصا اسباب بازي مي باشد.
از ديگر رفتارهاي آزار دهنده كودك غر زدن ، حرف بد زدن ، پرتاب كردن آب دهان ، جويدن ناخن و كتك
زدن مي باشد كه اگر كنترل نشود باعث ايجاد رفتاري مشكل در آينده مي شود.
در صورت اعتنا نكردن به كودك نسبت به رفتار غلط او به وسيله پدر و مادر كه در اين گونه موارد از كودكان بخواهند.
درخواستش را به آرامي بگويد و در صورت موفق شدن كودك او را تشويق كنند.

شماره هاي تماس 01
وقتي كه كودك متوجه رفتار غلط خود مي شود و به او پايان مي دهد .
اگر چه پدر و مادر از او عصباني هستند.

منبع:مركز مشاوره-در مقابل رفتارهاي منفي كودك توجهي نكنيد

هيچ وقت كودك را به اجبار براي قبول مسئوليت نكنيد:مسئوليت دادن به فرزند خود باعث مي شود.
كه با معني مسئوليت پذيري آشنايي پيدا كند  و با آموزش مهارت هاي اجتماعي براي ارتباط برقرار كردن با ديگران موفق باشد.

اگر در انجام مسئوليت كودك خود كوتاهي كرد هيچ وقت با تنبيه كردن جواب او را ندهيد بلكه
با روش زباني و حالت چهره كودك را از اشتباهش مطلع كنيد .
والدين هيچ وقت فرزند خود را براي انجام مسئوليت وادار نكنند و اگر از انجام مسئوليت فرزندتان
خودداري كرد هرگز به تندي رفتار نكنيد و محبت خود را از او دريغ نكنيد.


اجبار كردن و با زور خواستن از كودك براي انجام مسئوليت او را لج باز و پرخاش گر مي كند و بهترين
روش براي برخورد صحبت كردن با ملايمت و كودكانه با او مي باشد.

منبع:مركز مشاوره-هيچ وقت كودك را به اجبار براي قبول مسئوليت نكنيد

تنبيه صحيح كودك:كودك بايد انقدر از پدرومادر خوبي ومحبت ديده باشد.
كه اخم كردن آنها برايش سخت باشد و همين اخم او راتنبيه كند.
والديني كه دائم كودك را دعوا ميكنند اخمشان هم تاثيري ندارد.
شماره هاي تماس 01

منبع: كودك و نوجوان
نوشته هاي مرتبط:كودك خشونت را از والدين الگو ميگيردهيچ وقت كودك را به اجبار براي قبول مسئوليت نكنيددر حضور كودكان دعوا نكنيدكودك خود را هيچ وقت شتاب زده از خواب بيدار نكنيدمشاور كودك : بي توجهي فعالآسيب اجتماعي با نام كودك آزاري

منبع:مركز مشاوره-تنبيه صحيح كودك

استقلال شخصيت كودكان دوران كودكي مي باشد.
مادران از آغاز كودكي فرزند خود را وابسته به خود تربيت مي كنند و به كودك خود اجازه نمي دهند مستقل شوند.
مادراني كه رابطه ضعيف و سستي با همسر خود دارند.
اين ارتباط عاطفي را با فرزند افزايش مي دهد چه دختر و چه پسر فرقي نمي كند.
رشد شخصيت كودكانبعد از ازدواج مردي كه به مادر خود وابسته است به همسر بي توجه و در تصميم گيري ها و نكته هايي كه
درزندگي مشترك بايد رعايت شود بي اهميت هستند. بايد حتما به مركز مشاوره خوب كودكان مراجعه
كنيد.فردي كه در جايگاه درست نمي تواند تعريفي داشته باشد و به اين موضوع بي توجه باشد بعد از ازدواج
خانواده و فرزند را محور اصلي قرار مي دهد. در اين گونه شرايط وقتي كه به همسر خود عشق مي ورزد،
مادر ناراحت مي شود و بر عكس اين موضوع رخ مي دهد و اختلافات زوجين با اين پايه شكل مي گيرد.

شماره هاي تماس 01
كودكان و سن بلوغبه تعداد تمام انسان ها راه حل و شكل گيري پايه وجود دارد ، مادران وقتي كه فرزندشان به سن بلوغ
نزديك مي شود سعي كنند به كودك اجازه دهند مستقل بودن در رشد او پرورش يابد و دختران و پسران
قبل از ازدواج بايد نسبت به يكديگر آشنايي داشته باشند و به مشاوره قبل از ازدواج اهميت دهند.

منبع:مركز مشاوره-استقلال شخصيت كودكان

آيا به نظر مي‌آيد كودكان شما درخواست‌هايتان را نمي‌شنوند؟ اگر اين‌طور است، به خاطر ضعف شنوايي آنها نيست، بلكه نشانه بي‌توجهي آنها به حرف‌هاي شما است. آنها تا هنگامي كه صدايتان به حدي بلند شود كه احساس كنند خيلي جدي هستيد به اين كار ادامه مي‌دهند.
رفع اين مشكل دو جزء ضروري را مي‌طلبد: والدين بايد چيزي را بگويند كه هدفي از آن دارند و سپس آن مطالب را جدي بگيرند. پس كلمات خود را با دقت انتخاب كنيد، سپس آنها را با صداقت، و محكم به كودكان انتقال دهيد. كودك شما به زودي ياد خواهد گرفت كه در اولين لحظه‌اي كه شروع به صحبت مي‌كنيد، به شما گوش فرار دهد. براي نيل به اين منظور به نكات زير توجه كنيد:
۱- مجبورش كنيد به چشم‌هايتان نگاه كند
از آنجايي كه حواس كودكان به آساني پرت مي‌شود، اطمينان حاصل كنيد كه هنگام صحبت كردن، به شما نگاه مي‌كنند. شايد اين مهم‌ترين عامل در پيروي كودك از دستورات يا گوش دادن به شما باشد. نشان دهيد كه منظور شما از تلاقي نگاه چيست. اين روش را از طريق يك بازي به كودك بياموزيد: چند متر دورتر از هم بنشينيد و به چشم‌هاي هم نگاه كنيد، هر كس زودتر به اطراف نگاه كند، بازنده است.
اگر كودكتان از نگاه كردن به چشمان شما مي‌ترسد يا احساس راحتي نمي‌كند، به او بياموزيد تا به دهان يا تمام صورت شما نگاه كند.
گاهي براي جلب توجه يك كودك لازم است تماس جسمي با او داشته باشيد. به آرامي دستتان را روي شانه‌اش بگذاريد يا در صورت لزوم، دو تا دستتان را روي شانه‌هايش قرار دهيد و با ملايمت صورتش را به طرف خود نگاه داريد. فقط گاهي از اين روش استفاده كنيد و بكوشيد به استفاده از آن عادت نكنيد. براي كودكان بزرگ‌تر هر چيزي بيش از يك اشاره كوچك با دست بر شانه‌اش، ممكن است به جاي جلب توجه، به يك رويارويي بدون ثمر بينجامد.
وقتي كودك هنگام صحبت كردن به شما نگاه مي‌كند، براي اين كار او را تشويق كنيد و بگذاريد بداند كه از او راضي هستيد. بعدها در صورتي كه علاوه بر نگاه كردن به شما، از دستورات نيز پيروي كرد، او را تحسين كنيد.
۲- آرام ولي محكم صحبت كنيد
اگر معمولا هنگامي كه كاري از كودكتان مي‌خواهيد صدايتان را بلند مي‌كنيد، كودك مي‌آموزد تا هنگامي كه صدايتان را به حداكثر نرسانده‌ايد، به شما بي‌توجهي كند. اگر متوجه شديد كه صدايتان لحظه به لحظه بلندتر مي‌شود، صبر كنيد، يك نفس عميق بكشيد، به چشم‌هاي كودك خيره شويد، با آهستگي و بسيار شمرده سخن بگوييد. بگوييد، «اندي (با يك مكث بين هر كلمه در حالي كه به هم نگاه مي‌كنيد)، من…. ازت…. مي‌خوام…. لباس‌هات رو…. همين حالا…. جمع كني…. و توي…. كمد…. بگذاري.»
۳- از جملات پرسشي اجتناب كنيد
وقتي به كودكتان مي‌گوييد «چطور لباس‌هات رو جمع كني؟» اگر پاسخ دهد، «حالا نه!» متعجب نشويد. اگر بگوييد «مي‌آيي حالا ظرف‌ها رو تميز كنيم؟»، اين فرصت را به او داده‌ايد تا بگويد، «نمي‌آم.» اگر در مورد چيزي كه مي‌خواهيد كودكتان انجام دهد سوالي در ذهن نداريد، از جملات قاطع استفاده كنيد تا دقيقا بداند چه كار بايد بكند و به علاوه آن را چه موقع، كجا و چگونه انجام دهد.
۴- با جملات ساده صحبت كنيد
از كلماتي كه كودكتان آنها را نمي‌فهمد استفاده نكنيد. ساده و روشن حرف بزنيد. پرچانگي نكنيد. دستورات و توضيحات طولاني ممكن است باعث فراموش شدن بخش‌هاي اصلي صحبتتان شود. نوجوانان براي به ياد آوردن سرنخ‌هاي اطلاعات شفاهي، توانايي محدودي دارند. گفتگوهاي كوتاه و ساده، همراه با يك عكس‌العمل طبيعي بهتر از يك سخنراني طولاني، درك و به خاطر سپرده مي‌شود. به جاي ادامه گفتگو در مورد مسئوليت، ارزش پول و اصول اخلاق، وضعيت را براي كودك روشن كنيد: «يا همين حالا از دوچرخه‌سواري دست مي‌كشي، يا يك هفته حق سوار شدن نداري.»
۵- احساستان را به كودك بگوييد
بدون آن كه به‌طور مستقيم از كودك انتقاد كنيد، به او بگوييد كه در مورد اعمال و رفتارش چه احساسي داريد. براي مثال، «به خاطر اين كه خودت توالت رو تميز نمي‌كني، واقعا ناراحتم.» يا، «وقتي به موقع خونه نمي‌آي واقعا نگران مي‌شم». اگر از جملاتي استفاده كنيد كه به جاي كودك به خودتان اشاره كند، مي‌توانيد از انتقاد، سرزنش يا حمله كردن به كودك بپرهيزيد، همچنان احساسات را به‌طور موثري بيان كنيد.
چگونه از روش‌هاي كسب آرامش استفاده كنيم (يا چگونه خونسرد باشيم)
افزاد بالغ دوران كودكي را به عنوان يك دوره خالي از تشويش به ياد مي‌آورند. دوره‌اي خالي از مسئوليت، نگراني يا مشكل. ولي كودكان دنيار امروز از جهات گوناگوني تحت فشارهاي سختي قرار دارند. آنها مجبورند چيزهاي متفاوتي نظير خواندن و حساب كردن را حتي قبل از ورود به دبستان بياموزند. كودكان مي‌دانند كه از آنها انتظار مي‌رود تا دبيرستان را تمام كنند و وارد دانشگاه شوند. آنها اغلب مجبورند تنش‌هاي طلاق، اشتغال والدين، نگراني‌هاي روزانه، يا ساعت‌هاي تنهايي در خانه را تحمل كنند. خطر جنگ هسته‌اي، ربوده شدن توسط دزدان بچه و قتل، توسط والدين و اطرافيان به كودكان ابراز مي‌شوند.
تنش‌هاي دنياي كودكان ممكن است به صورت نشانه‌هاي فيزيكي نظير بي‌خوابي، سردرد ناشي از فشار عصبي، خيس كردن رختخواب در شب، يا ناراحتي‌هاي گوارشي عصبي خودنمايي كنند. يا ممكن است به صورت تظاهرات احساسي نظير عصبانيت، پس زدن و ترس مشخص شوند. اين تظاهرات را مي‌توان به عنوان يك مشكل تربيتي تفسير كرد. به عنوان يك پدر يا مادر مي‌توانيد روش‌هاي كنترل تنش را بياموزيد. اين روش‌ها به شما و كودك كمك مي‌كنند تا بر اضطراب چيره شويد.
ما به والدين و كودكان راه‌هاي حفظ آرامش را مي‌آموزيم و از طريق تجربه شخصي و حرفه‌اي مي‌دانيم كه آموزش روش‌هاي كاهش تنش، در زندگي شما و كودكتان تغييرات مطلوبي ايجاد خواهد كرد. آموختن اين روش‌ها به تمرين نياز دارد، پس براي آموختن آنها زمان صرف كنيد. مطمئن باشيد كه به زحمتش مي‌ارزد. برنامه ما و متن‌هايي را كه در آخر اين بخش پيشنهاد شده‌اند، امتحان كنيد. به دستوراتي كه دكتر چارلز استروبل براي والدين و كودكان طراحي كرده است، توجه كنيد.

۱- واكنش‌هاي تنش را تشخيص دهيد. مايكل هر روز پس از مدرسه دچار سردرد مي‌شود. شري به خاطر چيزهاي بي‌اهميت عصباني مي‌شود. جان هر روز صبح با دل درد از خواب بيدار مي‌شود. اَمي به سختي به خواب مي‌رود. اگر همه اين مشكلات را نشانه‌هاي اضطراب و شرايط تنش‌زا بدانيم، حدس خوبي زده‌ايم.
فهرست زير مي‌تواند به شما كمك كند تا برخي از تظاهرات فيزيولوژيك و رفتاري تنش‌زا را تشخيص دهيد. به خاطر داشته باشيد كه اين نشانه‌ها مي‌توانند ناشي از مشكلات جسمي باشند، بنابراين، قبل از آن كه يك نشانه پايا را به عنوان يك اثر فيزيولوژيك تصور كنيد، آن را با پزشكتان در ميان بگذاريد. گاهي از اين نشانه‌ها براي كسب توجه يا در رفتن از زير بار تكاليف استفاده مي‌شود.

منبع:مركز مشاوره-مشاور كودك خوب :روش صحبت با كودك